گردآورنده: فاطمه یاری کننده
کارشناس مسئول تضمین کیفیت
روغن موتور چيست؟
روغن موتور از تركيب روغن پايه نفتي به اضافه ادتيوها بدست مي‌آيد. و ظايف مهم روغن موتور عبارتست از: روانكاري(كاهش دهنده اصطكاك بين قطعات)، كاهش سايش قطعات موتور، شست و شوي داخل موتور و تميز نگه‌داشتن قطعات داخل موتور از دوده و تركيبات حاصل از تجزيه روغن و رسوبات بين قطعات، آب‌بندي كامل بين سيلندر و پيستون، خنك نمودن قطعات داخلي موتور، كاركرد بهينه قطعات،متحرك موتور
در دماهاي مختلف و محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگي و ضربه گيري.
طبيعي است با توجه به تركيب گفته شده در خصوص ساختارروغن موتور، كيفيت آن را وابسته به افزودني‌هاي آن بدانيم و هم اينكه دقت كنيم تشخيص كيفيت مواد افزودني با ديدن، استنشاق و لمس كردن امكان‌پذير نمي‌باشد. بايد به اينكه توجه كنيم روغن موتور در مدت زمان مشخصي از كاركردن خودرو بايد تعويض گردد، زيرا مواد افزودني خواص خود را طي عملكرد از دست مي‌دهند.
نقش مواد افزودني اصلي به موتور:
1) مواد افزودني بالا برنده شاخص گرانروي. به جريان روغن موتور كمك مي‌كند.
2) مواد ضد اكسيداسيون از اكسيداسيون روغن و درنهايت تشكيل لجن جلوگيري مي‌نمايد.
3) مواد صابوني(پاك كنند) براي پاكيزه نگه‌داشتن موتور استفاده مي‌شود، چون آلودگي‌هاي مختلف را در حالت معلق نگه مي‌دارد و مانع از نشستن آنها بر روي قطعات موتور مي‌شود
4) مواد ضد خوردگي
5) مواد ضد زنگ
6) مواد ضد كف كردن روغن
7) مواد كاهش دهنده اصطكاك
طبقه بندي روغن موتور :
1) از نظر كيفيت
2) از نظر غلظت
طبقه‌بندي‌هاي گوناگوني دردنيا متداول است كه اغلب توليد كنندگان بر اساس استاندارد يكي از موسسات API , USMS , CCMC محصولات خود را معرفی مي‌کنند. و متداول‌ترين آن طبقه‌بندي انجمن نفت آمريكاست.
الف) طبـقـه‌بنـدی انجمـن نفـت آمريكـا (API: American petroleum institute) حرف اول، معرف نوع موتور محل مصرف ( حرف C براي خودروهاي ديزلي و حرف S براي براي خودروهاي بنزيني) و حرف دوم، نشان دهنده سطح كيفيت روغن خواهد بود. به اين مفهوم كه حرف A پايين‌ترين سطح كارايي را نشان مي‌دهد و با بالا رفتن حروف سطح كارايي نيز افزايش خواهد يافت. مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح كارايي بالاتر، نشان از ميزان افزودني‌هاي بيشتر در روغن بوده و در تست آزمايشگاهي و عملكردي، شرايط حادتري را تحمل مي‌كنند. افزودني‌هاي مختلف، مقاومت روغن را براي شرايط سخت حراري و فشار زياد موتور بهينه مي‌كنند.
ب) طبقه‌بندي بر اساس ارتش آمريكا و انگليس USMS ; United state military
يا MIL-L ; Military lubricant و به معناي روغن روان كننده از نظر طبقه‌بندي نظامي است.
(از بالا به پايين افزايش كيفيت)
MIL-L-2104A
MIL-L-2104B
MIL-L-2104C
MIL-L-2104D و...
MIL-L-212-60C
MIL-L-45199B
MIL-L-46115
MIL-L-46152A
MIL-L-46152B و...
پ) طبقه‌بندي سازندگان اتومبيل كشورهاي بازار مشترك اروپا كه مخفف آن به فرانسه (CCMC) ناميده مي‌شود.
CCMC G1
CCMC G2
CCMC G3 و...
البته طبقه‌بندي‌هاي ديگري نيز وجود دارد كه عموميت ندارند؛ مانند طبقه‌بندي شركت فلكس واگن (VW) يا شركت‌مان (man).
سطح كيفيت روغن موتور پيشنهادي براي برخي خودروهاي سبك:
1) پيكان(1600-اردي) SE
2) پژو 405 SG
3) پژو 206 SJ
4) ماكسيما SJ
5) نيسان پاترولSE
6) رنو 5 (سپند)SE
7) پى كى SF , SG
8) پرايدSF ,SG
9) زانتيا SJ
10) رنو SG 21
11) مزدا 1600 SE
12) تويوتا كارينا SC ,SD,SE
13) فولكس(گلف - پاسات)SE
14) اپل(كورسا-استرا)SG
15) دوو(سيلو - ماتيز)SJ
16) بنز(1985 0 1998)SG
17) بنز(1998 به بعد) SJ
نكته: براي تعويض روغن صرفاً به دفترچه راهنماي اتومبيل خود مراجعه و به نكات اشاره شده توجه نماييد. روغن‌هاي توصيه شده توسط شركت‌هاي سازنده خودرو داراي خواص لازم بوده و نبايد افزودني‌هاي متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود. زيرا موجب اختلال در عملكرد و خواصي كه در روغن وجود دارد مي‌شوند.
موارد مهم در انتخاب روغن موتور
1) از روغن فله به هيچ وجه استفاده نكنيم
2) گرانـروي ان را مد نظـر داشتـه باشيـم (كتابچه اتومبيل)
3) كيفيت مناسب خـودرو انتخـاب كنيم (كتابچه اتومبيل)
4) نكته بسيار مهم: هميشه از يك نوع روغن موتور و يك شركت معتبر استفاده شود چون فرمول شميايي مواد افزودني شركت‌ها متفاوت است و چون در تخليه روغن كهنه از كاتر مقداري از آن داخل موتور باقي مي‌ماند اگر نوع روغن تغيير كند تاثير نامطلوبي بر روغن (از نظر انجام وظايف) خواهد داشت.
ولي اگر بنا به هر دليلي خواستيم مارك و نوع روغن را عوض كنيم:
پس از تخليه روغن قبلي همراه با تعويض فيلتر روغن با استفاده از فشار باد از ناحيه درب قالپاق موجب مي‌شويم تا آخرين ذرات روغن در مجاري نيز به سمت كاتر هدايت شود ؛ پس از بستن پيچ كارتر روغن جديد را داخل موتور مي‌ريزيم و پس از مدتي (حداكثر 1-2 روز يا مسافتي كمتر از 100 كيلومتر) روغن را تخليه كرده و فيلتر روغن را عوض مي‌كنيم و مجدداً موتور را از روغن جديد پر مي‌كنيم و در تعويض‌هاي عادي صرفاً از همان روغن استفاده مي‌كنيم.
در حالي كه موتور گرم است پس از خاموش كردن موتور قبل از آنكه روغن فرصت ته نشين شدن داشته باشد پيچ خليه روغن را باز مي‌كنيم تا روغن كهنه تخليه شود.اجازه دهيد اخرين قطرات روغن(بعد از چند ساعت) از كارتر چكه كند كه در تعويض روغني‌ها اين مدت به چند دقيقه تقليل يافته كه در اين خصوص بايد بدانيم آنچه در دقايق اول از كارتر خارج مي‌شود روغن مستعمل همراه مقداري آب است ولي آنچه مهم است خروج قطعات تراشيده شده از قطعات و ديگر مواد زايد است كه قطره قطره و پس از زمان ياد شده از كارتر بيرون مي‌آيد.
چرا روغن موتور بايد تعويض شود؟
شايد به دفعات شنيده و يا خوانده باشيد كه روغن موتور را در 5000 ، 10000 كيلومتر و يا بيشتر، بايد تعويض نمود. دليل ذكر اين اعداد براي كاركرد روغن چيست و چرا براي روغن‌هاي مختلف متفاوت است. روغن از زمان شروع بكار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي قرار گرفته و روغن پايه آن آلوده شده و از كيفيت آن كاسته مي‌شود وهمچنين مواد افزودني استاندارد آن نظير مواد افزودني پاك كننده نيز، مصرف مي‌شوند. در اين حالت خاصيت روانكاري، پاك كننده و جذب ذرات معلق و ناخالصي‌ها، كاهش مي‌يابد.
آيا سياه شدن روغن موتور نشان‌دهنده زمان مناسب تعويض روغن است؟
اين تصور كه سياه شدن روغن نشانه خراب شدن وعدم كيفيت آن مي‌باشد، صحيح نمي‌باشد. و دقيقاً برعكس، اگر در دستگاه يا موتور خودرو روغن پس از مدتي تغيير رنگ ندهند و اصطلاحاً سياه نشود، مي‌بايد در اسرع وقت آن را تعويض نمود زيرا، سياه شدن شدن روغن به علت خاصيت پاك كنندگي دوده ناشي از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصي روغن موتور مي‌باشد. در غير اين صورت، ذرات ناخالصي و دوده بر روي قطعات متحرك موتور رسوب كرده و باعث جلوگيري از انتقال حرارت، ساييدگي زودرس قطعات، روغن سوزي، كاهش راندمان و توان موتور مي‌شود.
عوامل موثر در مدت زمان كاركرد و تعويض روغن موتور:
1. شرايط كاري موتور، مانند رانندگي با سرعت بالا، رانندگي با بار بيش از حد استاندارد در جاده‌هايي با شيب زياد، در جا كاركردن زيا موتور در ترافيك‌هاي سنگين، رانندگي با سرعت بالا در هواي سرد قبل از گرم شدن روغن موتور، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات زياد در هواي سرد و رانندگي در جاده‌هاي خاكي و گرد و غبار به مدت طولاني
2. كيفيت احتراق موتور (تنظيم به موقع موتور و رفع ايرادات برقي و سوخت رساني)
3. كيفيت روغن موتور و سوخت مصرفي
4. كيفيت فيلترهاي هوا و روغن و تعويض به موقع آنها
نوع و كيفيت سوخت مصرفي چه تاثيري در تعويض روغن دارد؟
سربي كه براي به‌سوزي به بنزين اضافه مي‌شد، پس از ورود به روغن موتور باعث اكسيده شدن سريع‌تر روغن و افت كيفيت روغن مي‌گرديد كه خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است. بنزين با اكتان پايين به دليل ايجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن مي‌شود كه اين موضوع نيز با كاهش خاصيت روانكاري روغن مي‌شود. استفاده از بنزين‌هاي سوپر متناسب با تكنولوژي موتور، اين مشكل را تا حدودي بر طرف مي‌كند.
آيا نوع روغن در مدت زمان تعويض آن، موثر مي‌باشد؟
با پيشرفت تكنولوژي ساخت موتورها، شرايط كاركرد موتور از لحاظ افزايش دور، نسبت تراكم بالا، دماي احتراق بيشتر، فشار زيادتر به ياتاقان‌هاي ثابت و متحرك بيشتر شده است. لذا در اين راستا سازندگان روغن موتور را براين داشته است تا روغن‌هايي مستناسب با تكنولوژي موتورها يا زمان تعويض بيشتر توليد نمايند. امروزه با توجه به استانداردهاي زيست محيطي، تبخير و كاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرريز روغن به منظور تامين كسري روغن موتور كاهش يافته است.
از آنجا كه در بازار انواع روغن‌ها با درجات و كيفيت‌هاي مختلف موجود مي‌باشد، پيشنهاد مي‌شود با رجوع به دستورالعمل كارخانه سازنده خودرو، نسبت به استفاده از روغن توصيه شده و تعويض به موقع آن با توجه به نكات بيان شده، اقدام نماييد.
انتخاب روغن مناسب، تضمين كننده عمر طولاني و راندمان بالاي موتور:
براي انتخاب يك روغن موتور خوب، عوامل و پارامترهاي مختلفي بايد مدنظر قرار گيرد. يك روغن موتور مرغوب، داراي گرانروي مناسب و ضريب اصطكاك بسيار پايين بوده و توانايي روانكاري بخش‌هاي مختلف و قطعات متحرك موتور را داراست. ضمناً روغن موتور علاوه بر سازگاري با تركيبات پليمري موجود؛ بايد داراي اثرات بازدارندگي خوبي در مقابل زنگ زدگي، خوردگي، اكسيداسيون و سايش باشد.
پايه گرانروي روغن: ويسكوزيته يا گرانروي، مقاوت سيال در مقابل جاري شدن است. از لحاظ گرانروي، روغن به دو بخش تقسيم مي‌شود.
الف: روغن‌هاي تك درجه‌اي Mono Grade (روغني است كه توانايي كار كردن در دماي بالا يا پايين را دارد).
ب: روغن‌هاي چند درجه‌اي يا چهار فصل Multi Grade(اين روغن‌ها كه به چهار فصل معروف مي‌باشند، توانايي كاركرد در دماي بالا و پايين را توامان دارا هستند و به عنوان مثال به اين صورت نمايش داده مي‌شوند كه 20w نشان‌دهنده ويسكوزيته روغن در دماي پايين مي‌باشد و50 ويسكوزيته در دماي بالا است. به عبارت ديگر روغن 20w50 مي‌تواند براي دماي 100c- تا بالاتر از 0cا40 مورد استفاده قرار گيرد و براي خودروهايي كه بين شهرستان‌هاي سردسير و گرمسير تردد مي‌كنند، مناسب است)
امروزه استفاده از روغن‌هاي تك درجه‌اي مانند 30 يا 40، در موتورها توصيه نمي‌شود
و روغن‌هاي چند درجه‌هاي (چهار فصل)، كاربرد بيشتري دارند. اطلاعات ضروري روغن موتور بر اساس اصطلاحات ذيل قابل درك مي‌باشد از اين‌رو جهت آشنايي بهتر، بايد با اين مشخصات آشنايي داشته باشيم:
گرانروی یا Viscosity: مقاومت یک سیال در برابر جاری شدن را گویند.
شاخص گرانروی یا Viscosity Indexکه به طور مختصر به صورت VI بیان می‌شود و نشان دهنده تغییرات گرانروی نسبت به دماست و به صورت بیان می‌شود شاخص گرانروی بدون بعد است و بالابودن شاخص گرانروی یک مزیت برای روغن به حساب می‌آید زیرا هرچه شاخص گرانروی یک روغن بالاتر باشد تغییرات ویسکوزیته آن نسبت به دمـا کمتر خواهد بود. برای این منظـور از مـواد بهبود دهنده شاخص گرانروی یا Viscosity index improver که به‌طور خلاصه به صورت VII بیان می‌شود استفاده می گردد.
نقطه اشتعال Flash Point: کمترین درجه حرارتی که در آن دما روغن به حدی بخار شود که مخلوط آن با هوا در اثر آتش زدن یک لحظه آتش بگیرد و خاموش شود نشان دهنده نقطه اشتعال روغن است. هرچه نقطه اشتعال روغن بالاتر باشد بهتر است.
نقطه احتراق: کمترین درجه حرارتی که در آن روغن به حدی بخار شود که مخلوط آن با هوا در اثر آتش زدن آتش گرفته و احتراق ادامه پیدا کند نشان دهنده نقطه احتراق روغن است. هرچه نقطه احتراق روغن بالاتر باشد بهتر است.
نقطه ریزش یا pour point: کمترین دمایی که در آن دما روغن می‌تواند جاری باشد
نشان دهنده نقطه ریزش روغن می‌باشد که به صورت PP بیان می‌گردد. هرچه نقطه ریـزش روغـن پاییـن‌تر باشد بهتر اسـت. بـرای ایـن منظـور از مـواد پـاییـن آورنـده نقطـه ریـزش یـا Pour point depressant استفاده می‌شود (PPD)
نقطه ابری شدن یا Cloudy point: دمایی که در آن دما روغن به دلیل تشکیل میکروکریستال‌ها کدر می‌شود. علت تشکیل میکرو کریستال‌ها پارافین یا واکسی است که در روغن پایه وجود دارد. به عبارت دیگر نقطه ابری شدن معیاری از کیفیت روغن پایه می‌باشد. از طرف دیگر واکس‌ها یا پارافین موجود در روغن پایه باعث بالارفتن نقطه ریزش pour point می‌شود.
نقطه آنیلین: کمترین دمایی که در آن دما مخلوطی از حجم‌های مساوی روغن و وانیلین محلول شفاف تولید کنید.
چگالی یا دانسیته Density: جرم یک سانتیمتر مکعب از روغن را دانسیته یا چگالی روغن گویند.
حدود معيارهاي پذيرش يك روغن‌موتور مرغوب براي مشخصات اعلام شده بالابر اساس استانداردهاي ملي و بين‌المللي مشخص مي‌شود.
منبع:
[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]
---------- Post added at 01:33 PM ---------- Previous post was at 12:48 PM ----------
مقاله زیر هم استاندارد sh به بالا رو برای موتور توصیه نمی کنه و بهترین رو sh می دونه چون بعد اون گرمای موتور اتومبیل ها کاهش یافت و روغن ها کمتر برای موتورهای دارای حرارت بالا مثل موتورسیکلت مناسب بودند و فسفات و روی روغن هم به دلایل محیط ریستی کاهش یافت که بزای موتور خوب نیست این کاهش. از sj به بالا مواد کاهش دهنده اصطکاک اضافه شد که انرژی رو کمتر هدر می ده در ماشین های جدید ولی برای موتورها و کلاچهای قوطه ور دز روغن مناسب نیست. تو پاراگراف های آخر ظاهرا روغن دیزل رو برای موتورهای هارلی و شاید به طور کلی موتور توصیه می کنه:
About every three years or so, the API releases a new S standard. The new standard supercedes the old standard, so, for example, the SH standard included extra high temperature deposit protection due to the popularity of turbo engines in the early '90s; SJ oils did not have this high temperature protection, as that portion of the standard was dropped. This means that for some cars, oils made to the older rating systems are sometimes better than oils made to the new standards. SH certified oils are probably the best of the S oils for motorcycles and high- performance sports cars, but you pretty much can't buy them anymore. Oils which are labeled "energy conserving" are bad for any vehicle with a wet clutch, meaning most motorcycles. Essentially all 0w-20, 5w-30, and 10w-30 oils are energy conserving and should not be used in your bike. ....
However, the 15w-40 diesel oils meet the same film strength standard as 20w-50 oil, and are just fine to run in your Harley. I'm told that the standard Harley oils are made by Sunoco, and the Syn-3 is made by Castrol. The Syn-3 Harley synthetic is primarily a Group III oil, and contains very little PAO or Diester stock. I don't consider the Syn-3 Harley oil either a particularly excellent oil, nor a competitively priced oil. If you live in another country, you'll have to do a bit of research to decide on an oil. Generally, any oil certified for use in a late model Volkswagon or Mercedes turbo diesel is a good choice. Another good idea is to go to a truck stop and ask the truckers about brands. Rotella is marketed all over the world, but in other countries it's called Rotella or Rimola or Helix Ultra, and the formulation may be a bit different, depending on local climate and preferences. It will likely also be a lot more expensive than it is here. Sorry. I don't make your tax policy. Nor ours. They would all be very different if I did.
[Only registered and activated users can see links. Click Here To Register...]
نظر دوستان در م.رد استفاده از روغن موتور بنزهای توربو دیزل چیه؟
