Babak
19-11-1391, 03:23 قبل از ظهر
28020
ميليون‌ها خودرو در جاده‌ها و خيابان‌هاي جهان در حال حركت هستند كه هر كدام يك منبع آلودگي تلقي مي‌شوند. در شهرهاي بزرگ، آلاينده‌هاي ناشي از عملكرد خودروها مي‌تواند مشكلات بسياري را به وجود آورد. براي حل اين مشكل، كشورها قوانين زيست‌محيطي خاصي را تدوين كرده‌اند. همچنين قوانيني وضع كرده‌اند كه مقدار آلودگي هر خودرو را محدود مي‌سازند. سازندگان خودرو به منظور رعايت اين قوانين، روش‌هاي متفاوتي براي جلوگيري از توليد و انتشار آلاينده‌ها و همچنين سيستم‌هاي متنوعي براي سوخت‌رساني خودروها ابداع كرده‌اند. براي كاهش آلاينده‌هاي خودرو، وسيله‌اي جالب به نام مبدل كاتاليزور1 ابداع شده است. محصولات احتراق، قبل از ترك خودرو، از اين قسمت عبور كرده و مقدار زيادي از آلودگي‌هاي آن، حذف مي‌شود.
در اين مقاله، به تشريح آلاينده‌هاي موتور خودرو پرداخته و نوع رفتار مبدل كاتاليزور با هر يك از آنها بيان مي‌شود. مبدل كاتاليزور وسيله‌اي ساده، كوچك و فشرده است كه وظيفه‌اي بسيار بزرگ را انجام مي‌دهد
آلاينده‌هاي توليدي توسط موتور خودروها:
به منظور كاهش انتشار آلاينده‌هاي توليدي توسط موتور خودروهاي جديد، سازندگان با دقت زياد مقدار سوخت مصرفي موتور را كنترل مي‌كنند. آنها سعي مي‌كنند نسبت هوا به سوخت را هر چه بيشتر به نقطه استوكيومتري نزديك كنند كه نسبت ايده‌ال هوا و سوخت در احتراق تلقي مي‌شود. از لحاظ نظري، با چنين نسبتي تمامي سوخت به طور كامل با اكسيژن هوا تركيب شده و احتراق كامل انجام خواهد گرفت. براي احتراق بنزين، نسبت استوكيومتري در حدود 1: 7/14 است. يعني براي سوختن يك كيلوگرم بنزين به 7/14 كيلوگرم هوا نياز است. در واقع طي رانندگي، اين نسبت همواره در حد ايده‌آل نبوده و تغيير مي‌كند. مثلاً در مواردي، مخلوط هوا و سوخت غني‌تر مي‌شود. يعني نسبت هوا به سوخت پايين‌تر از 7/14 مي شود.
عمده گازهاي خروجي ناشي از عملكرد موتور خودرو عبارتند از:
نيتروژن يا ازت (N2): مقدار78 درصد از هوا را گاز نيتروژن تشكيل مي‌دهد و بيشتر اين گاز از محفظه احتراق موتور، بدون هيچ‌گونه واكنشي خارج مي‌شود.
دي اكسيد كربن (CO2):اين گاز يكي از گازهاي محصولات احتراق بوده كه از تركيب كربن سوخت با اكسيژن هوا تشكيل مي‌شود.
بخار آب (H2O):اين بخار نيز محصول ديگر احتراق است كه از تركيب هيدروژن و هيدروكربورهاي سوخت با اكسيژن هوا ايجاد مي‌شود.
گرچه انتشار دي‌اكسيد كربن به گرم شدن كره زمين كمك مي‌كند، اما اساساً اين گازهاي خروجي بي‌خطرند.از آنجا كه فرايند احتراق هيچ‌گاه كامل نيست، بسته به نحوه عملكرد موتور مقداري گازهاي مضر نيز توسط موتور خودرو توليد مي‌شود كه اين گازها عبارتند از:
مونواكسيد كربن (CO):گازي بسيار سمي كه فاقد رنگ و بوست.
هيدرو كربن‌ها يا تركيبات ارگانيك فرار (VOCs)ا2: كه ناشي از سوخت نسوخته تبخير شده‌اند.
نور خورشيد، هيدروكربن‌ها را به اكسيدانت‌ها شكسته و با انجام واكنش با اكسيدهاي نيتروژن، موجب ايجاد اوزن سطحي در زمينه مي‌شود كه عامل ايجاد «مه دود» است.
اكسيدهاي نيتروژن:NO يا NO2 كه به صورت NOX نشان داده مي‌شود، به ايجاد «مه دود» و باران‌هاي اسيدي كمك كرده و موجب بروز ناراحتي‌هاي پوستي مي‌شود.
28021
نحوه كاهش آلاينده‌ها توسط مبدل كاتاليزور:
بيشتر خودروهاي جديد، مجهز به مبدل كاتاليزور سه راهه‌اند3. اصطلاح سه راهه، بيانگر كاهش سه آلاينده مونواكسيد كربن، مولكول‌هاي هيدروكربن و اكسيده
اي ازت در مبدل است. در اين مبدل‌ها، از دو نوع كاتاليزور مختلف استفاده مي‌شود. كاتاليزور احياء كننده4 و كاتاليزور اكسيدكننده5. هر دو گونه، شامل ساختمان سراميكي بوده كه با كاتاليزوري فلزي (معمولاً پلاتين، روديم و يا پالاديم) پوشانده شده است. در ساخت مبدل‌ها، معمولاً رعايت دو نكته، مد نظر قرار دارد:
1. سطح مبدل به منظور افزايش تماس با گازهاي خروجي، بايد حداكثر باشد.
2. به دليل قيمت بسيار بالاي مواد كاتاليزور، استفاده از اين مواد بايد در حداقل باشد.
اساساً مبدل‌هاي كاتاليزور به دو صورت ساخته مي‌شوند. شبكه لانه‌زنبوري و بستر سراميكي. امروزه بيشتر خودروها از ساختمان شبكه لانه زنبوري استفاده مي‌كنند.
كاتاليز احياء كننده:
در اولين مرحله مبدل، كاتاليزور احياء كننده قرار دارد. در اين مرحله، به منظور جلوگيري از انتشار اكسيدهاي ازت، از پلاتين و روديم استفاده شده است. هنگامي كه يك مولكول NO يا NO2 در تماس با كاتاليزور قرار گيرد، به مولكول‌هاي نيتروژن و اكسيژن شكسته مي‌شود، يعني:28022
كاتاليزور اكسيدكننده:
دومين مرحله مبدل، كاتاليزور اكسيد كننده است. در اين قسمت، با سوزاندن (اكسايش) هيدروكربن‌هاي نسوخته در مجاورت كاتاليزورهاي پلاتين و پالاديم، هيدروكربن‌هاي نسوخته و مونواكسيد كربن‌هاي خروجي، كاهش داده مي‌شوند. اين كاتاليزور، به كمك اكسيژن دود خروجي، مقدار CO و هيدروكربن‌هاي نسوخته را كاهش مي‌دهد. يعني:28023
28028
سيستم كنترل اكسيژن دود اگزوز:
سومين مرحله، سيستم كنترلي است كه دود خروجي اگزوز را مورد بررسي قرار داده و با استفاده از نتايج اين بررسي، سيستم تزريق سوخت را تحت كنترل قرار مي‌دهد. يك حسگر اكسيژن، قبل از مبدل كاتاليزور بين موتور و كاتاليزور نصب شده است. اين حسگر، مقدار اكسيژن موجود در دود خروجي را به كامپيوتر موتور اطلاع مي‌دهد. كامپيوتر خودرو با تنظيم مقدار سوخت هوا، مقدار اكسيژن دود خروجي را افزايش يا كاهش مي‌دهد. در اين طرح، كامپيوتر همواره موتور را در وضعيتي نزديك به نقطه استوكيومتري نگه مي‌دارد. اين عمل، باعث مي‌شود تا همواره اكسيژن كافي در دود خروجي براي اكسايش هيدروكربن‌ها و CO در اختيار كاتاليزور اكسيدكننده وجود داشته باشد.
28026
ديگر راه‌هاي كاهش آلاينده‌ها:
مبدل كاتاليزور، نقش بزرگي در كاهش آلاينده‌ها دارد. با اين حال، هنوز هم مستلزم تغيير و تحولاتي است. يكي از بزرگترين معايب مبدل كاتاليزور عملكرد آنها در دماي نسبتاً بالاست. هنگامي كه موتور خودرو سرد است، مبدل كاتاليزور تقريباً هيچ كاري براي كاهش آلاينده‌ها صورت نمي‌دهد.
راه‌حلي ساده اين است كه مبدل كاتاليزور را هر چه بيشتر نزديكتر به موتور نصب كنيم. يعني گازهاي گرم موتور به مبدل برخورد كرده و هر چه سريع‌تر آن را گرم كند، اما اين كار مي‌تواند به علت برخورد گازهاي بسيار داغ اگزوز به مبدل، از عمر آن بكاهد. بيشتر سازندگان خودرو، مبدل را زير خودرو و درست زير صندلي جلو قرار مي‌دهند تا به حد كافي از موتور دور باشد و از گازهاي خروجي صدمهاي نبيند.
پيش گرم كردن مبدل كاتاليزور نيز راه خوبي براي كاهش انتشار آلاينده‌هاست. ساده‌ترين روش براي اين كار، استفاده از گرمكن‌هاي الكتريكي است. متأسفانه سيستم الكتريكي 12 ولتي خودرو فاقد توان كافي براي گرم كردن سريع مبدل در حد لازم است. معمولاً بيشتر مردم چندين دقيقه قبل از استارت زدن، منتظر گرم شدن مبدل نمي‌مانند. خودروهاي هيبريد كه معمولاً مجموعه باطري‌هاي بزرگ با ولتاژ بالا دارند، از اين قابليت ساختمان كاتاليزور سراميكي با شبكه لانه زنبوري
برخوردارند كه مبدل را بسيار سريع گرم كنند.
28024
آسيب موتور خودرو با حذف خودسرانه كاتاليست كانورتور اگزوز
ايسنا- يك كارشناس خودرو با هشدار شيوع برداشتن كاتاليست كانورتور اگزوز خودرو در ميان جوانان تاكيد كرد: اين كار مي تواند آسيب زيادي به موتور خودرو وارد كند.
رسول شقاقي كارشناس خودرو با بيان اين مطلب يادآورشد: عده زيادي از مردم باتوجه به اين كه فكر مي كنند با برداشتن كاتاليست كانورتور شتاب اوليه خودرو افزايش مي يابد، اقدام به اين كار مي كنند. هرچند در ابتدا اين امر باعث افزايش شتاب اوليه به مقدار ناچيز و افزايش قدرت موتور از 3 تا 7 اسب بخار مي شود، ولي پس ازمدتي قدرت موثر موتور خودرو از حالت نرمال اوليه خود نيز كمتر مي شود و در نتيجه اين كار نتيجه كاملابرعكس مي دهد.
وي در تشريح دليل وقوع چنين امري توضيح داد:
كاتاليست كانورتور خودرو داراي يك سنسور اكسيژن است كه هواي لازم براي احتراق در موتور را از طريق ارتباط با ECU (مغز هوشمند) كنترل مي كند و در واقع تنظيم كننده مكش هواست و با تنظيم اين ميزان هوا احتراق سوخت خودرو نيز متناسب با وضعيتي كه دور موتور دارد، تنظيم مي شود.
به گفته اين فعال صنعتي ممكن است وقتي اين كاتاليست برداشته و سنسور از دور خارج شود، سيستم تنظيم هواي ورودي به موتور به هم خورده و سوخت متناسب با دور موتور خودرو نسوزد و احتراق به صورت ناقص انجام شود؛ بنابراين علاوه براين كه آلايندگي موتور بالامي رود، به دليل احتراق ناقصي كه انجام مي شود، قطعات موتور نيز دچار فرسايش مي شوند.
وي در پاسخ به اين سوال كه كدام يك از خودروهاي داخلي با برداشتن كاتاليست كانورتور آسيب بيشتري مي بينند؟
اظهار كرد: اين كار براي عمده خودروهاي ساخت داخل مضرر است، مگر اين كه خودرو به صورت مرتب به مراكز تنظيم موتور مراجعه كند كه اين كار نيز در كمتر مواقعي رخ مي دهد.
شقاقي تاكيد كرد: درحال حاضر برخي خودروهاي روز اروپا به دليل اين كه داراي سيستم بسيار پيشرفته هستند، وقتي كاتاليست كانورتور از خودرو خارج مي شود، پس از استارت، سنسور اكسيژن به ECU پيغام خطا مي دهد. متاسفانه فروشندگان اگزوز در ايران اولين توصيه اي كه به مشتريان شان مي كنند، برداشتن كاتاليست كانورتور براي افزايش قدرت موتور است كه البته اين كار در تعميرگاه هاي مجاز خودروسازي انجام نمي شود.
وي خاطرنشان كرد: با برداشتن اين كاتاليست كانورتور ضمن احتراق ناقصي كه در موتور به وجود مي آورد، گازهاي سمي نيز از اگزوز خودرو بدون هيچ فيلتري خارج شده كه اين امر آثار بسيار زيان باري براي محيط زيست دارد. اين كارشناس خودرو با انتقاد از اين كه سازمان حفاظت محيط زيست هيچ دستورالعمل جدي براي جلوگيري از اين كار ندارد، تاكيد كرد: در سال هاي گذشته در برخي كشورهاي اروپايي، به وسيله دستگاهي، خروجي اگزوز خودروهايي كه پشت چراغ قرمز مي ايستادند بررسي مي شد كه اگر ميزان گازهاي آلاينده آن ها خارج از حد استاندارد بود، آن خودرو جريمه مي شد و اين درحالي است كه حتي تست خروجي اگزوز براي تعيين آلايندگي آن در مراكز معاينه فني ما جدي گرفته نمي شود. او در پايان گفت: بايد با اگزوزسازان متخلف در اين زمينه برخورد و براي كاتاليست خودروها فرهنگ سازي شود؛ ضمن اين كه نبايد نقش پليس و سازمان محيط زيست را دور از نظر داشت.
كاتاليست كانورتور (CAT ([Only registered and activated users can see links])) قطعه اي است كه در مسير گازهاي خروجي اگزوز قرار مي گيرد و پس از رسيدن به دماي بالاباعث شكسته شدن تركيبات گازهاي خروجي شده و گازهاي سمي و آلوده كننده محيط زيست را كاهش مي دهد. اين قطعه اسفنجي شكل به دليل اين كه در مسير گازهاي خروجي مانع ايجاد مي كند، تا حد كمي موجب كاهش قدرت موتور مي شود.
عمر اين قطعه پس از مدتي پايان يافته و منافذ اسفنجي آن بسته مي شود و در نتيجه در كار موتور اختلال ايجاد مي كند كه بايد به موقع تعويض شود. همچنين اگر بنزين سرب دار در اين خودروها مصرف شود، به سرعت در منافذ اسفنج رسوب كرده و مسير گازهاي خروجي مسدود و در نتيجه خودرو متوقف مي شود.
استفاده از اين قطعه از نظر سازمان محيط زيست اجباري شده و تمامي خودروهاي ساخت داخل از نيمه دوم سال 1381 به اين قطعه مجهز شده اند
28025
ميليون‌ها خودرو در جاده‌ها و خيابان‌هاي جهان در حال حركت هستند كه هر كدام يك منبع آلودگي تلقي مي‌شوند. در شهرهاي بزرگ، آلاينده‌هاي ناشي از عملكرد خودروها مي‌تواند مشكلات بسياري را به وجود آورد. براي حل اين مشكل، كشورها قوانين زيست‌محيطي خاصي را تدوين كرده‌اند. همچنين قوانيني وضع كرده‌اند كه مقدار آلودگي هر خودرو را محدود مي‌سازند. سازندگان خودرو به منظور رعايت اين قوانين، روش‌هاي متفاوتي براي جلوگيري از توليد و انتشار آلاينده‌ها و همچنين سيستم‌هاي متنوعي براي سوخت‌رساني خودروها ابداع كرده‌اند. براي كاهش آلاينده‌هاي خودرو، وسيله‌اي جالب به نام مبدل كاتاليزور1 ابداع شده است. محصولات احتراق، قبل از ترك خودرو، از اين قسمت عبور كرده و مقدار زيادي از آلودگي‌هاي آن، حذف مي‌شود.
در اين مقاله، به تشريح آلاينده‌هاي موتور خودرو پرداخته و نوع رفتار مبدل كاتاليزور با هر يك از آنها بيان مي‌شود. مبدل كاتاليزور وسيله‌اي ساده، كوچك و فشرده است كه وظيفه‌اي بسيار بزرگ را انجام مي‌دهد
آلاينده‌هاي توليدي توسط موتور خودروها:
به منظور كاهش انتشار آلاينده‌هاي توليدي توسط موتور خودروهاي جديد، سازندگان با دقت زياد مقدار سوخت مصرفي موتور را كنترل مي‌كنند. آنها سعي مي‌كنند نسبت هوا به سوخت را هر چه بيشتر به نقطه استوكيومتري نزديك كنند كه نسبت ايده‌ال هوا و سوخت در احتراق تلقي مي‌شود. از لحاظ نظري، با چنين نسبتي تمامي سوخت به طور كامل با اكسيژن هوا تركيب شده و احتراق كامل انجام خواهد گرفت. براي احتراق بنزين، نسبت استوكيومتري در حدود 1: 7/14 است. يعني براي سوختن يك كيلوگرم بنزين به 7/14 كيلوگرم هوا نياز است. در واقع طي رانندگي، اين نسبت همواره در حد ايده‌آل نبوده و تغيير مي‌كند. مثلاً در مواردي، مخلوط هوا و سوخت غني‌تر مي‌شود. يعني نسبت هوا به سوخت پايين‌تر از 7/14 مي شود.
عمده گازهاي خروجي ناشي از عملكرد موتور خودرو عبارتند از:
نيتروژن يا ازت (N2): مقدار78 درصد از هوا را گاز نيتروژن تشكيل مي‌دهد و بيشتر اين گاز از محفظه احتراق موتور، بدون هيچ‌گونه واكنشي خارج مي‌شود.
دي اكسيد كربن (CO2):اين گاز يكي از گازهاي محصولات احتراق بوده كه از تركيب كربن سوخت با اكسيژن هوا تشكيل مي‌شود.
بخار آب (H2O):اين بخار نيز محصول ديگر احتراق است كه از تركيب هيدروژن و هيدروكربورهاي سوخت با اكسيژن هوا ايجاد مي‌شود.
گرچه انتشار دي‌اكسيد كربن به گرم شدن كره زمين كمك مي‌كند، اما اساساً اين گازهاي خروجي بي‌خطرند.از آنجا كه فرايند احتراق هيچ‌گاه كامل نيست، بسته به نحوه عملكرد موتور مقداري گازهاي مضر نيز توسط موتور خودرو توليد مي‌شود كه اين گازها عبارتند از:
مونواكسيد كربن (CO):گازي بسيار سمي كه فاقد رنگ و بوست.
هيدرو كربن‌ها يا تركيبات ارگانيك فرار (VOCs)ا2: كه ناشي از سوخت نسوخته تبخير شده‌اند.
نور خورشيد، هيدروكربن‌ها را به اكسيدانت‌ها شكسته و با انجام واكنش با اكسيدهاي نيتروژن، موجب ايجاد اوزن سطحي در زمينه مي‌شود كه عامل ايجاد «مه دود» است.
اكسيدهاي نيتروژن:NO يا NO2 كه به صورت NOX نشان داده مي‌شود، به ايجاد «مه دود» و باران‌هاي اسيدي كمك كرده و موجب بروز ناراحتي‌هاي پوستي مي‌شود.
28021
نحوه كاهش آلاينده‌ها توسط مبدل كاتاليزور:
بيشتر خودروهاي جديد، مجهز به مبدل كاتاليزور سه راهه‌اند3. اصطلاح سه راهه، بيانگر كاهش سه آلاينده مونواكسيد كربن، مولكول‌هاي هيدروكربن و اكسيده
اي ازت در مبدل است. در اين مبدل‌ها، از دو نوع كاتاليزور مختلف استفاده مي‌شود. كاتاليزور احياء كننده4 و كاتاليزور اكسيدكننده5. هر دو گونه، شامل ساختمان سراميكي بوده كه با كاتاليزوري فلزي (معمولاً پلاتين، روديم و يا پالاديم) پوشانده شده است. در ساخت مبدل‌ها، معمولاً رعايت دو نكته، مد نظر قرار دارد:
1. سطح مبدل به منظور افزايش تماس با گازهاي خروجي، بايد حداكثر باشد.
2. به دليل قيمت بسيار بالاي مواد كاتاليزور، استفاده از اين مواد بايد در حداقل باشد.
اساساً مبدل‌هاي كاتاليزور به دو صورت ساخته مي‌شوند. شبكه لانه‌زنبوري و بستر سراميكي. امروزه بيشتر خودروها از ساختمان شبكه لانه زنبوري استفاده مي‌كنند.
كاتاليز احياء كننده:
در اولين مرحله مبدل، كاتاليزور احياء كننده قرار دارد. در اين مرحله، به منظور جلوگيري از انتشار اكسيدهاي ازت، از پلاتين و روديم استفاده شده است. هنگامي كه يك مولكول NO يا NO2 در تماس با كاتاليزور قرار گيرد، به مولكول‌هاي نيتروژن و اكسيژن شكسته مي‌شود، يعني:28022
كاتاليزور اكسيدكننده:
دومين مرحله مبدل، كاتاليزور اكسيد كننده است. در اين قسمت، با سوزاندن (اكسايش) هيدروكربن‌هاي نسوخته در مجاورت كاتاليزورهاي پلاتين و پالاديم، هيدروكربن‌هاي نسوخته و مونواكسيد كربن‌هاي خروجي، كاهش داده مي‌شوند. اين كاتاليزور، به كمك اكسيژن دود خروجي، مقدار CO و هيدروكربن‌هاي نسوخته را كاهش مي‌دهد. يعني:28023
28028
سيستم كنترل اكسيژن دود اگزوز:
سومين مرحله، سيستم كنترلي است كه دود خروجي اگزوز را مورد بررسي قرار داده و با استفاده از نتايج اين بررسي، سيستم تزريق سوخت را تحت كنترل قرار مي‌دهد. يك حسگر اكسيژن، قبل از مبدل كاتاليزور بين موتور و كاتاليزور نصب شده است. اين حسگر، مقدار اكسيژن موجود در دود خروجي را به كامپيوتر موتور اطلاع مي‌دهد. كامپيوتر خودرو با تنظيم مقدار سوخت هوا، مقدار اكسيژن دود خروجي را افزايش يا كاهش مي‌دهد. در اين طرح، كامپيوتر همواره موتور را در وضعيتي نزديك به نقطه استوكيومتري نگه مي‌دارد. اين عمل، باعث مي‌شود تا همواره اكسيژن كافي در دود خروجي براي اكسايش هيدروكربن‌ها و CO در اختيار كاتاليزور اكسيدكننده وجود داشته باشد.
28026
ديگر راه‌هاي كاهش آلاينده‌ها:
مبدل كاتاليزور، نقش بزرگي در كاهش آلاينده‌ها دارد. با اين حال، هنوز هم مستلزم تغيير و تحولاتي است. يكي از بزرگترين معايب مبدل كاتاليزور عملكرد آنها در دماي نسبتاً بالاست. هنگامي كه موتور خودرو سرد است، مبدل كاتاليزور تقريباً هيچ كاري براي كاهش آلاينده‌ها صورت نمي‌دهد.
راه‌حلي ساده اين است كه مبدل كاتاليزور را هر چه بيشتر نزديكتر به موتور نصب كنيم. يعني گازهاي گرم موتور به مبدل برخورد كرده و هر چه سريع‌تر آن را گرم كند، اما اين كار مي‌تواند به علت برخورد گازهاي بسيار داغ اگزوز به مبدل، از عمر آن بكاهد. بيشتر سازندگان خودرو، مبدل را زير خودرو و درست زير صندلي جلو قرار مي‌دهند تا به حد كافي از موتور دور باشد و از گازهاي خروجي صدمهاي نبيند.
پيش گرم كردن مبدل كاتاليزور نيز راه خوبي براي كاهش انتشار آلاينده‌هاست. ساده‌ترين روش براي اين كار، استفاده از گرمكن‌هاي الكتريكي است. متأسفانه سيستم الكتريكي 12 ولتي خودرو فاقد توان كافي براي گرم كردن سريع مبدل در حد لازم است. معمولاً بيشتر مردم چندين دقيقه قبل از استارت زدن، منتظر گرم شدن مبدل نمي‌مانند. خودروهاي هيبريد كه معمولاً مجموعه باطري‌هاي بزرگ با ولتاژ بالا دارند، از اين قابليت ساختمان كاتاليزور سراميكي با شبكه لانه زنبوري
برخوردارند كه مبدل را بسيار سريع گرم كنند.
28024
آسيب موتور خودرو با حذف خودسرانه كاتاليست كانورتور اگزوز
ايسنا- يك كارشناس خودرو با هشدار شيوع برداشتن كاتاليست كانورتور اگزوز خودرو در ميان جوانان تاكيد كرد: اين كار مي تواند آسيب زيادي به موتور خودرو وارد كند.
رسول شقاقي كارشناس خودرو با بيان اين مطلب يادآورشد: عده زيادي از مردم باتوجه به اين كه فكر مي كنند با برداشتن كاتاليست كانورتور شتاب اوليه خودرو افزايش مي يابد، اقدام به اين كار مي كنند. هرچند در ابتدا اين امر باعث افزايش شتاب اوليه به مقدار ناچيز و افزايش قدرت موتور از 3 تا 7 اسب بخار مي شود، ولي پس ازمدتي قدرت موثر موتور خودرو از حالت نرمال اوليه خود نيز كمتر مي شود و در نتيجه اين كار نتيجه كاملابرعكس مي دهد.
وي در تشريح دليل وقوع چنين امري توضيح داد:
كاتاليست كانورتور خودرو داراي يك سنسور اكسيژن است كه هواي لازم براي احتراق در موتور را از طريق ارتباط با ECU (مغز هوشمند) كنترل مي كند و در واقع تنظيم كننده مكش هواست و با تنظيم اين ميزان هوا احتراق سوخت خودرو نيز متناسب با وضعيتي كه دور موتور دارد، تنظيم مي شود.
به گفته اين فعال صنعتي ممكن است وقتي اين كاتاليست برداشته و سنسور از دور خارج شود، سيستم تنظيم هواي ورودي به موتور به هم خورده و سوخت متناسب با دور موتور خودرو نسوزد و احتراق به صورت ناقص انجام شود؛ بنابراين علاوه براين كه آلايندگي موتور بالامي رود، به دليل احتراق ناقصي كه انجام مي شود، قطعات موتور نيز دچار فرسايش مي شوند.
وي در پاسخ به اين سوال كه كدام يك از خودروهاي داخلي با برداشتن كاتاليست كانورتور آسيب بيشتري مي بينند؟
اظهار كرد: اين كار براي عمده خودروهاي ساخت داخل مضرر است، مگر اين كه خودرو به صورت مرتب به مراكز تنظيم موتور مراجعه كند كه اين كار نيز در كمتر مواقعي رخ مي دهد.
شقاقي تاكيد كرد: درحال حاضر برخي خودروهاي روز اروپا به دليل اين كه داراي سيستم بسيار پيشرفته هستند، وقتي كاتاليست كانورتور از خودرو خارج مي شود، پس از استارت، سنسور اكسيژن به ECU پيغام خطا مي دهد. متاسفانه فروشندگان اگزوز در ايران اولين توصيه اي كه به مشتريان شان مي كنند، برداشتن كاتاليست كانورتور براي افزايش قدرت موتور است كه البته اين كار در تعميرگاه هاي مجاز خودروسازي انجام نمي شود.
وي خاطرنشان كرد: با برداشتن اين كاتاليست كانورتور ضمن احتراق ناقصي كه در موتور به وجود مي آورد، گازهاي سمي نيز از اگزوز خودرو بدون هيچ فيلتري خارج شده كه اين امر آثار بسيار زيان باري براي محيط زيست دارد. اين كارشناس خودرو با انتقاد از اين كه سازمان حفاظت محيط زيست هيچ دستورالعمل جدي براي جلوگيري از اين كار ندارد، تاكيد كرد: در سال هاي گذشته در برخي كشورهاي اروپايي، به وسيله دستگاهي، خروجي اگزوز خودروهايي كه پشت چراغ قرمز مي ايستادند بررسي مي شد كه اگر ميزان گازهاي آلاينده آن ها خارج از حد استاندارد بود، آن خودرو جريمه مي شد و اين درحالي است كه حتي تست خروجي اگزوز براي تعيين آلايندگي آن در مراكز معاينه فني ما جدي گرفته نمي شود. او در پايان گفت: بايد با اگزوزسازان متخلف در اين زمينه برخورد و براي كاتاليست خودروها فرهنگ سازي شود؛ ضمن اين كه نبايد نقش پليس و سازمان محيط زيست را دور از نظر داشت.
كاتاليست كانورتور (CAT ([Only registered and activated users can see links])) قطعه اي است كه در مسير گازهاي خروجي اگزوز قرار مي گيرد و پس از رسيدن به دماي بالاباعث شكسته شدن تركيبات گازهاي خروجي شده و گازهاي سمي و آلوده كننده محيط زيست را كاهش مي دهد. اين قطعه اسفنجي شكل به دليل اين كه در مسير گازهاي خروجي مانع ايجاد مي كند، تا حد كمي موجب كاهش قدرت موتور مي شود.
عمر اين قطعه پس از مدتي پايان يافته و منافذ اسفنجي آن بسته مي شود و در نتيجه در كار موتور اختلال ايجاد مي كند كه بايد به موقع تعويض شود. همچنين اگر بنزين سرب دار در اين خودروها مصرف شود، به سرعت در منافذ اسفنج رسوب كرده و مسير گازهاي خروجي مسدود و در نتيجه خودرو متوقف مي شود.
استفاده از اين قطعه از نظر سازمان محيط زيست اجباري شده و تمامي خودروهاي ساخت داخل از نيمه دوم سال 1381 به اين قطعه مجهز شده اند
28025