موضوع: اصطلاحات مربوط به دوچرخه و دوچرخه سواری

تنه ( Frame) : در اصل شاسی چرخ است که کلیه لوازم به آن بسته شده و طراحی خاصی برای هر رشته داشته و انواع مختلف آلیاژ دارد ، که از قسمتهای مختلفی تشکیل شده به شرح زیر :

پيشانی (Head Tube ) - لوله بالایی تنه (Top Tube)- لوله زیرین تنه (Down Tube ) - لوله نگهدارنده زین در تنه(Seat Tube ) - قسمت زیر زنجیر در تنه ( Chain Stay )

پيشانی ( Head Tube ) : قسمتی از تنه كه برای نگه داشتن دوشاخه چرخ جلو و کاسه دو شاخ تعبيه شده است.

تقویت ( Gusset ) : محل اتصال پیشانی با لوله زیرین دوچرخه به دلیل اینکه ضربات بیشتری به آن نقطه وارد می شود باید تقویت گردد

کاسه دو شاخ (headSet ): دوشاخ یا همان کمک جلو را به تنه متصل می کند .

فرمان ( Handlebars):برای انتقال نيرو از چرخ جلو به دستها و از دستها به چرخ جلو بكار می رود.که در دو نوع فرمان قوس دار(Riser Bar ) و فرمان صاف (Flat Bar) هستند .

شاخ گاوی ( Bar End ) : به دو سر فرمان بسته شده و برای داشتن وضعیت متفاوت در دوچرخه سواری و در رشته های سربالای و مسافتهای طولانی کاربرد داشته

كرپی فرمان( Stem ):نگهدارنده ميله فرمان و انتقال دهنده نيرو بين فرمان و دو شاخه كه مانند دو ضلع يك زاويه است ، در دوچرخه های كورسی اين زاويه حاده و در دوچرخه های كوهستان ،منفرجه است .

سیم ( Cable) : جهت انتقال نیرو در سیستم ترمز و تعویض دنده کاربرد دارد .

روکش سیم ( Brake Line ) : جهت محافظت از سیم در عدم برخورد با تنه یا دیگر جاهای لازم بر روی تنه استفاده می گردد.

كتی ترمز ( Brake Lever ): نیرو را از دستها به گیره ترمز انتقال می دهد و محلش بر روی فرمان می باشد.

سیستم دنده (Drivetrain ) : شامل سر دنده – شانژمان – طبق عوض کن – خودرو – طبق قامه – زنجیر می باشد .

دنده عوض كن یا سردنده( Shifter ): جابجا كننده زنجير روی سينی ها و خودروها

شانژمان (Derailleur Rear): دنده عوض كن خودرو ها و دارای دو قرقره (Pulley ) می باشد .

طبق عوض كن (Derailleur Front ): وظيفه طبق عوض كن ،تعويض طبق درگير است .

طبق قامه ( Crankset ) : طبق ها یا سینی ها واسطه انتقال نيرو از قامه راست به زنجير هستند .

قامه (Crankarm ): قامه چپ برای انتقال نيرو از پنجه ركاب چپ به ميل توپ تنه به كار می رود و از قامه راست برای انتقال نيرو از ميل توپ و قامه راست به طبق ها استفاده می شود.

قامه كش ( Cotterless Crank Extractor ): وسيله ای است براي جداكردن قامه از ميل توپ تنه .

پدال(Pedals):به قامه ها بسته شده و محل قرار گیری پا برای رکاب زدن است و در انواع ساده (Platform Pedals)و قفل شو می باشد .

پنچه لوک یا فيكس (Cripples Crank ) : پنجه ركاب و پای دوچرخه سوار را با هم متصل ( فيكس ) می كند .

چرخها(wheel set ): به مجموعه طوقه و توپی و پره گفته می شود .

طوقه ( Rim ): قسمتی از هر چرخ است كه از داخل پره ها به آن متصلند و از بيرون لاستيكها(Tire ) و تیوپ (Tube ) روی آن قرار گرفته اند و واسطه انتقال نيرو بين پره ها و لاستيك است .

كش داخل طوقه : يك كش بسته و يكنواخت به عرض يك تا دو سانتيمتر است كه روی سرپره ها در داخل طوقه قرار می گيرد تا تيوپ از جراحت سرپره ها مصون بماند .

پره (Spoke ): عامل انتقال نيرو بين توپی و سر پره و محكم كننده پره به طوقه و توپی به چرخ.

سرپره (Nipple ): عامل انتقال نيرو بين پره و طوقه كه پره را با‌ان سفت و شل مي كنند .

تیوبلس (Tubeless Tires ) : تایر یا لاستیکی که از باد پر شده بدون داشت تیوپ

تای ليور : اهرمی است پلاستیکی یا فلزی كه برای خارج كردن لاستیک از طوقه استفاده ميشود .

سوزن باد : مانند شير يكطرفه در مسير باد تيوپ عمل می كند ، باد از يك طرف می تواند وارد شود و از طرف ديگر نمی تواند خارج شود .

والف : مجموعه كنترل ورود و خروج هوا در تيوپ

دو پهن کردن ( Pinch Flat ) : به پنچری که بر اثر ترکیدن تیوپ به وجود می آید و دو طرف مقابل یک دیگر پاره می شوند .

ضامن ( Quick Release ): دسته ای است براي محكم كردن توپی و چرخ به دو شاخه يا ميله زين به تنه

توپی چرخ (Hub ): استوانه ای است كه پره ها به آن متصلند و وزن دوچرخه را توسط ساچمه ها از ميل توپ چرخ می گيرد و به پره ها منتقل می كند و محلی برای قرار گرفتن
ساچمه ها یا بلبرینگ داخل آن درنظر گرفته شده است و در بيرون سوراخهایی برای پره ها دارد .

ميل توپ چرخ (Axle ): توسط دو مهره يا ضامن به دو شاخه عقب يا جلو متصل می شود و وزن دوچرخه را از تنه می گيرد و توسط گيوها به ساچمه و توپی انتقال مي دهد .

گيو ( Cone Hub ): نگهدارنده ساچمه ها در محل خود بين گيو و كاسه موجود در توپی چرخ است .

آچار گيو ( Hub Cone Wrenches ): وسيله ای است مانند آچار تخت كه برای نگه داشتن گيو، زير مهره نگهدارنده به كار می رود . اين آچار نازك است و به راحتی می تواند گيو را زير مهره بگيرد .

خودرو ( Cassette Sprocketیا Cog یا Freewheel ): واسطه انتقال نيرو از زنجير به توپي چرخ عقب است .

خودرو باز كن ( Sprocket Holding Tool ): دو نوع اچار خودرو باز كن وجوددارد: ‌يكی برای بازكردن لايه های خودرو از استوانه و ديگری برای بازكردن استوانه حامل خودرو ها از توپی

توپی عقب و استوانه( Freewheel ) : به مجموعه توپی عقب همراه با استوانه که خودروها روی آن قرار می گیرند

زنجير‌(Chain ): واسطه انتقال نيرو از طبقها به خودروهاست .

زنجير باز كن ( Chain Connecting Tools ): برای خارج كردن و جا انداختن پينهای نگهدارنده قطعات زنجير بكار می رود .

توپی تنه ( bottom bracket ):استوانه ای شکل است و دارای ساچمه یا بلبرینگ است . در قسمت پايينی تنه قرار می گیرد كه محور گردانده ركابها به آن بسته می شود .

دينام ( Dynamo ): مولد الكتريسيته از انرژی مكانيكی ،كه در دوچرخه معمولا انرژی را از چرخ می گيرد و برق ايجاد شده به مصرف چراغهای دوچرخه می رسد .
در مدلهای جدید توپیهای چرخ نقش دینام دارند.

زين (Saddle ): محل قرار گرفتن نشيمنگاه دوچرخه سوار .

لوله زين ( Seat post ): زین بر روی آن گرفته و سر دیگرش درون تنه وارد شده و توسط ضامن در تنه محکم می شود .

ساچمه خور: محل قرار گرفتن مجموعه ای از ساچمه ها كنار هم در يك محدوده مشخص كار روانكاری راانجام می دهند .

مزيت مكانيكی : حاصل تقسيم طول بازوی محرك بر طول بازوی مقاوم ،كه در چرخ عقب دوچرخه ،شعاع چرخ بازوی مقاوم است و شعاع خودرو بازوی محرك .
هر چه شعاع خودرو بزرگتر باشد طول بازوی محرك بيشتر می شود و مزيت مكانيكي بالاتر می رود ،درنتيجه ركاب زدن با نيروی كمتر ميسر می شود .

کارایی مکانیکی(efficiency): میزان انرژی که شما برای حرکت دوچرخه صرف می کنید .

آچار آلن (Allen Key ) :آچار های به صورت استوانه شش ضلعی و به صورت L) ) هستند که داخل سر پیچها قرار می گیرند و می توان پیچها را شل و سفت نمود . بیشتر پیچهای دوچرخه آلن خور هستند .

دوشاخ جلو (Fork ) : توپی چرخ جلو در پایین دوشاخ بسته شده و از بالا در پیشانی توسط کاسه دوشاخ به تنه متصل گشته و به صورت ساده و کمک فنر دار (Suspension Fork ) می باشد .

پاشاخ ( Double Crown Fork ) : همان دوشاخ فنری است البته بلندتر به جهت بازی بیشتر در رشته دانهیل کاربرد دارد .

تنظیم وزن در کمک فنر(Sag ) : که فرد نسبت به وزن باید یا کمک را باد کند یا درجه آنرا تنظیم کند .

تنظیم کمک فنر ( Damper ): مکانیزمی است که حالت ارتجای فنر را تنظیم می کند .

ترمز سیمی با لقمه( V-brake ) : ترمزی است که بر روی طوقه عمل می کند و به «وی برک» نام تجاری محصول شیمانو در دنیا شناخته می شود.

لقمه ترمز(Brake Pad ): از مواد خاصی ساخته شده تا هنگام چسبیدن به طوقه سبب توقف دوچرخه بشود و قابل تعویض و مصرفی می باشد .
در سیستم ترمز دیسکی لنت ترمز ( Brake Shoe ) نامیده می شوند .

ترمز دیسک( Disc Brake ): بسته می شوند نزدیک توپی چرخها و با فشردن ترمز لنتها به صفحه دایره وار یا همان دیسک می گیرد و باعث توقف می شود
و انواع مکانیکی یا همان سیمی و نوع هیدرولیک یا روغنی دارد .

ترمز دیسک روغن (Hydraulic Disc Brake ): سیستم ترمز با فشار روغن درون لوله های باریک عمل می کند.

ترمز دیسک سیم یا مکانیکی ( Mechanical Disc Brake ): سیستم ترمز که توسط سیم عمل می کند .

صفحه دیسک( Rotor ): صفحه آهنی با آلیاژ خاص که لنتها بر روی این صفحه عمل می کنند .

گریپ (Grip ) : از جنس لاستیکی و فومی و ژله ای ساخته می شود و محل قرار دادن و گرفتن فرمان توسط دستها است و بر دو سر فرمان قرار می گیرد .

بازی کمک فنر(suspension travel): میزان بالا و پایین رفتن کمک فنر ها

مبتدی (Beginner ) : به فردی که تازه شروع به فعالیتی می کند و تجربه و مهارت لازم را ندارد .

حرفه ای (Professional) : فردی است که تمامی تکنیکها و مهارتهای لازم را آموخته و بیشتر اوقات زندگی خود را صرف همان فعالیت می کند

تنه خشک( hard tail): تنه ها یا دوچرخه هایی که کمک فنر عقب ندارند.

مسیر مالرو (Single Track یا Off Road ): مسیرهای باریک کوهپیمایی یا محل رفت و آمد حیوانات اهلی و بارکش که به صورت مسیری تمیز و کوبیده شده با حدودی مشخص است .

مسیر فنی(technical train): مسیری که به دلیل باریک بودن مسیر و قرار گرفتن در کنار پرتگاهها یا قرار داشتن دریک سرازیری تند یا داشتن موانعی نظیر سنگهای بزرگ یا ریشه درختان
عبور از آنها نیاز به مهارت و تجربه داشته باشد .

جفت کشیدن (Bunny Hop ) : بلند کردن و بالا کشیدن دو چرخ به طور همزمان در جهت عبور از چالها یا موانع یا حرکات نمایشی

کلاه فک دار ( Full Face Helmet ) : کلاه ایمنی که تا قسمت فک را هم پوشش داده و شبیه کلاه ایمنی موتور سیکلت بوده و در رشته دانهیل کاربرد دارد .